Giáo hoàng Leo XIV

(Nơi khói trắng không chỉ bốc lên từ Rome, mà từ chính tâm thức toàn cầu đang thở dốc giữa trật tự mới.)

Vào buổi chiều ngày 8 tháng 5 năm 2025, khói trắng bốc lên từ Nhà nguyện Sistine, Vatican. Nhưng lần này, khói trắng không chỉ là tín hiệu cho một triều đại Giáo hoàng mới. Nó còn là một biểu tượng khải huyền cho trật tự toàn cầu đang được tái lập.

Người xuất hiện trên ban công Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô là một khuôn mặt thân quen với thành phố tôi đang sống: Robert Francis Prevost, sinh ra tại Chicago, Illinois, một linh mục Dòng Thánh Augustinô, từng truyền giáo tại Peru, từng lãnh đạo Bộ Giám mục Vatican. Giờ đây, ngài là Giáo hoàng Leo XIV, người Mỹ đầu tiên trong lịch sử hơn hai thiên niên kỷ của Giáo hội Công giáo.

Một cậu bé giúp lễ ngày nào ở giáo xứ St. Mary of the Assumption trên South Side Chicago, nay trở thành người đứng đầu Giáo hội hoàn vũ.

Đây là một khoảnh khắc chấn động – không chỉ với Giáo hội, mà với cả cấu trúc vận hành của thế giới.

Tứ trụ toàn cầu gom về một

Chưa bao giờ trong lịch sử cận đại, ta thấy rõ rệt như lúc này: mọi trụ cột quyền lực toàn cầu đều tụ về một quốc gia – Hợp chủng quốc Hoa Kỳ.
• Washington kiểm soát địa chính trị và an ninh toàn cầu.
• Wall Street điều phối tài chính và vốn hóa nhân loại.
• Silicon Valley thiết lập luân lý mới của thời đại số.
• Và nay, Vatican – trung tâm linh hồn phương Tây – cũng mang dấu ấn Chicago.

Một quốc gia – One Nation. Một trật tự – One Order. Một biểu tượng – One Voice.

Chúng ta đang chứng kiến sự hình thành không chính thức của một “Nation of One.” Và giữa cơn hội tụ ấy, xuất hiện một nhân vật làm bệ phóng biểu tượng cho toàn bộ trục xoay mới: Donald J. Trump.

Trump – One Word: The Nation

Vài ngày trước khi mật nghị Hồng y chọn được Leo XIV, Tổng thống Trump đã đăng một bức ảnh gây chấn động: ông trong phẩm phục Giáo hoàng, tay giơ ban phép lành.

Bức ảnh ấy không phải là trò đùa. Đó là tuyên ngôn bằng biểu tượng. Một mặc khải truyền thông.

Giới quan sát, báo chí thiên tả và đám đông mạng xã hội có thể cười nhạo. Nhưng với những người thực sự hiểu được chiến lược hình ảnh của Trump, bức ảnh ấy như một lời tiên tri. Và nếu phải dùng một từ để gọi ông trong khoảnh khắc lịch sử này, thì đó là:

One Word: The Nation.

Trump không còn chỉ là một tổng thống. Ông là hình tượng kết tinh của một nước Mỹ đang định hình thế giới theo mô thức riêng: không phải bằng xâm lược, mà bằng hợp nhất quyền lực. Không phải bằng ý thức hệ, mà bằng niềm tin bản địa mang tên “America First.”

Leo XIV – Dấu ấn nối tiếp Leo XIII

Tước hiệu Leo XIV mà vị tân Giáo hoàng chọn, là một đối thoại sâu sắc với lịch sử.

Vào năm 1891, Đức Giáo hoàng Leo XIII ban hành Rerum Novarum – Thông điệp nền tảng cho Học thuyết Xã hội Công giáo hiện đại. Thông điệp đó:
• Bảo vệ quyền lợi người lao động.
• Phê phán chủ nghĩa tư bản không kiểm soát và chủ nghĩa xã hội cực đoan.
• Kêu gọi hợp tác giữa chủ và thợ trên nền tảng công lý và bác ái Kitô giáo.
• Và quan trọng nhất: đặt nền móng đạo lý cho thế giới công nghiệp hóa.

Hơn một thế kỷ sau, Leo XIV – người từng sống giữa cộng đồng bản địa Peru, người được giao trọng trách chọn và giám sát các Giám mục toàn cầu – đang đứng trước một thế giới rối loạn vì hậu toàn cầu hóa, tự do cực đoan, mất phương hướng đạo lý. Việc ngài chọn tên “Leo” không chỉ là sự tôn kính lịch sử, mà là lời xác quyết:

“Tôi đến để tái lập trật tự luân lý toàn cầu.”

Vậy đây có phải là ý Chúa?

Thiên Chúa không dựng nên đế chế. Nhưng Ngài cho phép quyền lực tồn tại, để thử thách lòng trung tín của con người.

Ngày hôm nay, khi một người Mỹ nắm cả Vatican, một người Mỹ khác nắm Nhà Trắng, và người Mỹ nắm truyền thông lẫn công nghệ – thế giới đang được hợp nhất.

Câu hỏi không phải là: “Mỹ có quyền thống trị?”
Mà là: “Mỹ có sống được vai trò thiêng liêng ấy không?”

Nếu đây là sự sắp đặt của Chúa, thì nó là ơn gọi vĩ đại nhất của một dân tộc kể từ thời Israel cổ đại. Nhưng nếu không, thì đó là phép thử cuối cùng của Chúa dành cho thời đại kiêu ngạo này.

“Ai được trao nhiều thì sẽ bị đòi nhiều.” (Lc 12,48)

Thế giới sau khói trắng: Còn ai quỳ gối?

Khói trắng từ Vatican không chỉ là nghi thức tôn giáo. Nó là tín hiệu từ trời, nhưng người nhận được sẽ hiểu theo hai cách:
• Người sống đức tin, sẽ thấy đó là lời nhắc: “Thiên Chúa vẫn đang quan phòng.”
• Người nắm quyền lực, có thể nghĩ: “Giờ thì cả thế giới đã nằm trong tay chúng ta.”

Vấn đề là: thế giới còn biết quỳ gối trước Thập Giá, hay đã bắt đầu quỳ trước sức mạnh chính mình?

Nhất thể hóa là khải huyền – hay khởi đầu của Babel?

Lịch sử đang sang trang. Và nếu trang sử mới được viết bằng những từ như “One Nation”, “One Pope”, “One Voice” – thì câu hỏi sau cùng không phải là:

“Ai làm Giáo hoàng?”
Mà là: “Con người còn để Chúa làm Vua không?”

Tác giả: Lê Thanh Tùng – Chấp bút tại Chicago